Metodyka

Każda z opisanych przeze mnie metod ma zapewne swoje zalety ale rownież pewne ograniczenia. Najbardziej przekonująca i chyba jajpowszechniej stosowna metoda w nauczaniu języka obcego jest metoda komunikacyjna. Bo jak sama nazwa wskazuje nadrzędnym celem nauki języka jest możliwość komunikowania się/interakcji w tymże języku. Ale nie stosuje sie tej metody samodzielnie.
Obecnie w nauczaniu języków obcych wykorzystuje się podejscie eklektyczne. Mowimy ze nauczyciel języka obcego uczy eklektycznie, lub o nauczycielu eklektycznym. Ówże nauczyciel eklektyczny, mając świadomość istnienia poszczególnych metod nauczania wybiera takie elementy z każdej z tych metod aby odpowiadały one różnym fazom lekcji, wieku uczącego się, jego cechom osobowościowym, materiałowi językowemu ktoóy jest aktualnie przyswajany.
Przeanalizujmy więc te elementy poszczególnych metod które stosuje się we współczesnej glottodydaktyce.
Jak już wspomniałam, język obcy którym ma się poslugiwać uczeń ma być poprawny. Zatem czasem stosuje się analizę gramatyczną a więc nauczanie dedukcyjne tak jak było to w metodzie gramatyczno-tłumaczeniowej. Również tak jak w tej metodzie kladziemy nacisk na sprawne czytanie i pisanie które jest częścią nauczania zintegrowanego zawierającego elementy czytania, pisania, mówienia oraz słuchania.
Staramy się przekazywać wiedzę danego języka obcego tylko w języku docelowym, bo dostrzegamy jak ważny jest bezpośredni kontakt z językiem którego się uczymy czy to angielskim, hiszpanskim etc. oraz z kulturą kraju w którym mówi się danym językiem (metoda bezpośrednia). Czasem względne użycie języka ojczystego jest dopuszczalne np. w celu wyjaśnienia znaczenia słów abstrakcyjnych tak jak to było w metodzie audio-lingwalnej).
Często stosuje się również dryl językowy, czyli automatczne powtarzanie pewnego zakresu materialu które bylo kluczowym elementem metody audio- lingwalnej. Polecam dryl językowy do nauki i utrwalania materialu leksykalnego (słownictwa). Im więcej razy dany meteriał leksykalny powtórzymy tym większy jego procent pozostanie na zawsze częścią naszych struktur kognitywnych i tym łatwiej będzie nam wydobyć słówko z pamięci i użyć go w sytuacji kiedy tego potrzebujemy. Nauczanie gramatyki w sposób nieuświadomiony tak jak w metodzie audio-lingwalnej stosuje się dziś w nauczaniu dzieci które przecież nie są jeszcze zdolne do analizy języka.
Dziś, kiedy uczeń popełnia błąd językowy nie jest on już karany jak w metodzie gramatyczno – tłumaczeniowej. Dziś (jak w metodzie kognitywnej) błąd jest wyznacznikiem następnego poziomu jaki osiąga uczeń. Język ojczysty określamy jako L1 (language 1), język docelowy, ten który chcemy poznać oznaczany jest jako L2 (language 2). Języki te teoretycznie nie zawierają błędu językowego. Ale w trakcie trwania procesu nauki, język obcy ktorym próbujemy mówić, a który określa się jako L3 (language 3, coś pomiędzy L1 i L2)), zawiera błąd językowy. Ucząc się bowiem, a mając jeszcze ograniczoną wiedzę nt języka obcego, tworzymy różne hipotezy na jego temat, testujemy je i stale modyfikujemy nasze hipotezy w miarę jak poznajemy nowy materiał językowy. Stąd też na początku nauki nasz L3 będzie bardziej zbliżony do L1 a w miarę jak nauka postępuje L3 będzie coraz bardziej przypominał L2. Chcę tu podkreślić słowo „przypominał” bo niezależnie od tego jak biegli staniemy się w użyciu języka obcego, to prawie nigdy nie zdobędziemy kompetencji językowej równej kompetencji osoby która mówi tym językiem od urodzenia.
Dziś nauczyciel nie jest już najważniejszą osobą w klasie. Owszem ma on być autorytetem pod względem merytorycznym, ale to uczen jest dziś w centrum zainteresowania na co uwagę zwróciły metody alternatywne.
Współcześnie to uczeń jest najważniejszą jednostką w sytuacji lekcyjnej, to jego potrzeby decydują o doborze odpowiednich metod nauczania.
Metodę reagowania całym ciałem wykorzystujemy dziś w nauczaniu dzieci które mają wielką potrzebę ruchliwości. Uczenie języka poprzez ruch sprzyja nauczaniu bezstresowemu i pozwala na relaks co eliminuje strach przed mówieniem.
Dążymy do wykształcenia autonomii uczącego się i odpowiedzialności za proces własnego kształcenia (co było istotne w metodzie The Silent Way). Nazwę to studenckim sposobem uczenia się, gdzie uczeń/student samodzielnie, w ciszy odkrywa prawa rządzące językiem.
To że uczymy w grupach, organizujemy uczniom grupowe zadania, przejęła współczesna glotodydaktyka z metody Counselling Language Learning. Dziś tak samo jak wtedy nauczyciel to jedynie doradca, który wspiera pracę ucznia, pokazuje mu odpowiednię drogę, daje wskazówki. Odpowiedzialność za osiągnięcie celu dydaktycznego spoczywa na samym uczącym się. I tak jak w tej metodzie ważne jest nawiązanie sympatii i zrozumienia pomiędzy uczącym się i nauczającym. Tylko wtedy możliwe jest obniżenie strachu i innych barier które uniemożliwiają mówienie w języku obcym.
Również sprawność rozumienia ze słuchu jest dziś bardzo ważna. Zwróciła na to uwagę metoda naturalna która wykorzystywana jest w naucznaiu najmłodszych, ale i dorosłych nieśmiałych, którzy najpierw potrzebują osłuchania się z językiem obcym i kiedy są na to gotowi zaczynają mówic sami.
Staramy się również stworzyć doskonałe warunki fizyczne do nauki, piękne sale, wygodne krzesła, sprzyjająca relaksacji a tym samym zapamiętywaniu muzyka, to wszystko co było kluczowym elementem w nauczaniu metodą sugestopedia.
Ale nadrzędnym celem wysiłków nauczycieli jest sprawianie aby uczeń zaczął komunikować się w języku docelowym z cudzoziemcem dla którego ten język jest językiem natywnym. Takie założenia z kolei miała metoda komunikacyjna którą wykorzystują techniki wielu wspomnianych już metod.
Podsumowując, najbardziej skutecznym sposobem poznania języka jest eklektyzm. Jako nauczyciel eklektyczny staram się stwarzać warunki sprzyjające uczeniu się, ułatwiać uczniowi uczenie się i motywować go do pracy. Jako nauczyciel eklektyczny, ucząc organizuję przestrzeń edukacyjną dla ucznia tak aby uczeń sam się zaczął uczyć i wykorzystuję jego potencjał do osiągnięcia jego celów edukacyjnych.